Список материалов
ЯҠШЫМБӘТОВ Малик Нәсих улы
ЯҠШЫМБӘТОВ Малик Нәсих улы (18.4.1944, Кемерово ҡ. — 18.2. 1993, Өфө, БР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Асҡар а. ерләнгән), кинорежиссёр. Бөтә Союз дәүләт кинематография ин‑тын тамамлағандан...
ЯЛАЛОВ Фәрит Ғәбделғәзиз улы
ЯЛАЛОВ Фәрит Ғәбделғәзиз улы (11.4.1951, БАССР‑ҙың Илеш районы Һеңрән а.), педагог. Педагогия фәндәре докторы (2001), профессор (2003). ТР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2007). Бөрө...
ЯЛАН БӨРКӨТӨ
ЯЛАН БӨРКӨТӨ (Aquila rapax), ыласын һымаҡтар отрядының ҡарсығалар ғаиләһенә ҡараған ҡош. Төньяҡ Африкала, Евразияның уртаса һәм субтропик бүлкәттәрендә таралған. Күсәр...
ЯЛАН ЗАВОДЫ
ЯЛАН ЗАВОДЫ, 1724 й. Себер даруғаһы Терһәк, Һалйот һәм Һеңрән улустары башҡорттарының ерҙәрендә Ялан й. (Кама й. басс.) буйында ҡаҙна тарафынан баҡыр иретеү һәм тимер...
ЯЛАН ЗАКАЗНИГЫ
ЯЛАН ЗАКАЗНИГЫ, зоол. заказник. Дүртөйлө р‑ны Әңгәсәк а. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. уң яр буйында урынлашҡан. Майҙаны — 3,9 мең га, терр‑яһының...
ЯЛАН ЗӘҢГӘР КҮБӘЛӘГЕ
ЯЛАН ЗӘҢГӘР КҮБӘЛӘГЕ (Neolycaena rhymnus), күбәләктәр отрядының зәңгәр күбәләктәр ғаиләһенә ҡараған бөжәк. Евразияла таралған. Ҡанат йәйеме 2,3—2,5 см, өҫкө яғы ҡуңыр төҫтә; аҫҡы...
ЯЛАН ЙӘРКӘЙ”, башҡорт халыҡ йыры
“ЯЛАН ЙӘРКӘЙ”, башҡорт халыҡ йыры, оҙонкөй. Тәүге тапҡыр 20 б. 30‑сы йй. М.А.Буранғолов Ырымбур өлк. Яңы Сергиевка р‑ны Мерәҫ а. яҙып ала, варианттары “Башҡорт халҡ йырҙары”...
ЯЛАН ЙЫЛАЙЫРЫ, Крепостной Йылайыр, йылға
ЯЛАН ЙЫЛАЙЫРЫ, Крепостной Йылайыр, йылға, Һаҡмар й. уң ҡушылдығы. Баймаҡ р‑ны Шүлкә утарынан төньяҡ‑көнсығышҡа табан 12 км алыҫлыҡта башлана. Баймаҡ һәм Йылайыр р‑ндары...
ЯЛАН КАНТОНЫ
ЯЛАН КАНТОНЫ, 1919 й. 20 мартында АСБР составында ойошторола. Кантонға Силәбе өйәҙенең Карасевка, Ҡатай, Һарт‑Ҡалмаҡ һәм Һарт‑Әбдрәшит улустары инә. Силәбе өйәҙе...
ЯЛАН КӨЙГӘНӘГЕ
ЯЛАН КӨЙГӘНӘГЕ (Circus macrourus), ыласын һымаҡтар отрядының ҡарсығалар ғаиләһенә ҡараған ҡош. Евразияла таралған. Күсәр ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо 43—53 см, ата ҡоштарҙың ауырлығы...
ЯЛАН ТӘГӘРЛӘГЕ
ЯЛАН ТӘГӘРЛӘГЕ, т ә г ә р ҙ ә к (Chettusia gregaria), сәпсәү һымаҡтар отрядының сәпсәүҙәр ғаиләһенә ҡараған ҡош. Волга буйында, Алтайҙа таралған. Күсәр ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо 22—30 см,...
ЯЛАН ТОРОМТАЙЫ
ЯЛАН ТОРОМТАЙЫ (Falco naumanni), ыласын һымаҡтар отрядының ыласындар ғаиләһенә ҡараған ҡош. Евразияла һәм Африканың төньяҡ‑көнбайышында таралған. Күсәр ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо...
ЯЛАН ҺАРЫ
ЯЛАН ҺАРЫ (Buteo rufinus), ыласын һымаҡтар отрядының ҡарсығалар ғаиләһенә ҡараған ҡош. Төньяҡ‑Көнбайыш Африкала, Көньяҡ‑Көнсығыш Европала, Алғы һәм Урта Азияла таралған....
ЯЛАН ШПАТТАРЫ
ЯЛАН ШПАТТАРЫ, минералдар, натрийҙың, кальцийҙың, калийҙың, барийҙың алюмосиликаттары. Составында стронций, рубидий, литий, цезий, тимер ҡушылмалары бар. Күпселек Я.ш....
ЯЛАН‑ШИШМӘ, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл
ЯЛАН‑ШИШМӘ, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл, Һыуыҡҡул а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 16 км һәм Приют т. юл ст. Т. табан 47 км алыҫлыҡта Стивинзя й. (Кама й. басс.) буйында урынлашҡан....
ЯЛАН, ҡылсыҡһыҙ ваҡ күстерә сорты
ЯЛАН, ҡылсыҡһыҙ ваҡ күстерә сорты. 1984 й. Н.В.Руднев, Р.Й. Ғәлимуллин (БНИПТИЖиК) тарафынан ике сортты һеркәләндереп ҡылсыҡһыҙ ваҡ күстерәнең гибрид популяцияһынан индивидуаль‑төркөм...
ЯЛАНҒАС ОРЛОҠЛОЛАР
ЯЛАНҒАС ОРЛОҠЛОЛАР (Pinophyta, йәки Gymnospermae), орлоҡ үҫемлектәренең боронғо бүлеге. 4 хәҙ. (гинкго һымаҡтар, саголылар, тышсалы орлоҡлолар, ылыҫлылар) һәм 2 ҡаҙылдыҡ (беннеттиттар...
ЯЛАНҒАС, Балтас р‑нындағы ауыл
ЯЛАНҒАС, Балтас р‑нындағы ауыл, Яланғас а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 34 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 101 км алыҫлыҡта Яланғас күле (Тере Танып...
ЯЛАНҒАС, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт
ЯЛАНҒАС, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. Белорет р‑ны буйлап Урта һәм Һул Отнурок йй. (Ағиҙел й. басс.) араһында субкиңлек йүнәлешендә һуҙылған. Оҙонлоғо 8 км,...
ЯЛАНКҮЛ, Ағиҙел й. басс. күл
ЯЛАНКҮЛ, Ағиҙел й. басс. күл. Бөрө р‑ны Үгеҙ а. эргәһендә урынлашҡан. Күл өҫтө майҙаны — 1,64 км2, оҙонлоғо — 16,5 км, уртаса киңлеге — 99,3 м, уртаса тәрәнлеге — яҡынса 2,4 м....
