Список материалов
СӘЛИМОВ Мөхәмәт Кәрим улы
СӘЛИМОВ Мөхәмәт Кәрим улы [14.3.1925, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Елдәр а. (БР‑ҙың Миәкә р‑ны) – 4.12.2000, Өфө], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). РСФСР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1947 й. алып Урал ауыр машиналар эшләү з‑дында (Свердловск ҡ.), 1947–49 йй. “Ленинуголь” тресының “Комсомолец”...
СӘЛИМГӘРӘЕВА Рәмилә Миңлеғәли ҡыҙы
СӘЛИМГӘРӘЕВА Рәмилә Миңлеғәли ҡыҙы (5.6.1950, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Иҫке Хөсәйен а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Хөсәйен а.), актриса. БАССР‑ҙың халыҡ (1986) һәм атҡ. (1981) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1977). Өфө сәнғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1972; Л.В.Вәлиев, Ф.Ҡ.Ҡасимова курсы) Сибай...
СӘЛИМГӘРӘЕВА Ирина Мөхәмәт ҡыҙы
СӘЛИМГӘРӘЕВА Ирина Мөхәмәт ҡыҙы (15.1.1936, БАССР‑ҙың Нуриман р‑ны Ҡыҙылъяр а. – 8.6.2008, Өфө), инженер‑технолог. Химия ф. д‑ры (1985). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1959) Стәрлетамаҡ синтетик каучук з‑дында смена начальнигы. 1962 й. алып Химия ин‑тында (1974 й. башлап өлкән ғилми хеҙм‑р), 1986–91 йй....
СӘЛИМГӘРӘЕВ Рафаэль Әғләм улы
СӘЛИМГӘРӘЕВ Рафаэль Әғләм улы (7.10.1948, Өфө), керамика оҫтаһы. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (1995). РФ‑тың почётлы урта проф. белем биреү хеҙм‑ре (2003). Рәссамдар союзы ағзаһы (1982). БДПИ‑ны тамамлаған (1979). 1971–86 йй. Башҡ‑н ижади‑производство комб‑ты рәссамы, 1995–2013 йй. 2‑се Өфө пед. колледжында,...
СӘЛИМ (Сәлимов) Марсель Шәйнур улы
СӘЛИМ (Сәлимов) Марсель Шәйнур улы (3.1.1949, БАССР‑ҙың Борай районы Сәйет‑Көрйә а.), яҙыусы, журналист. БР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (2021). РФ‑тың (1993) һәм БССР‑ҙың (1990) атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Журналистар союзы (1976), Яҙыусылар союзы (1988) ағзаһы. БДУ‑ны (1971), Свердловск юғары партия мәктәбен...
СӘЛИМ (Сәлимов) Марсель Шәйнур улы
СӘЛИМ (Сәлимов) Марсель Шәйнур улы (3.1.1949, БАССР‑ҙың Борай районы Сәйет‑Көрйә а.), яҙыусы, журналист. БР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (2021). РФ‑тың (1993) һәм БССР‑ҙың (1990) атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Журналистар союзы (1976), Яҙыусылар союзы (1988) ағзаһы. БДУ‑ны (1971), Свердловск юғары партия мәктәбен...
СӘЛИҒӘСКӘРОВА Мәғәфүрә Ғәлиулла ҡыҙы
СӘЛИҒӘСКӘРОВА Мәғәфүрә Ғәлиулла ҡыҙы (20.11.1921, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Иҡсан а., хәҙ. БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Иҫке Ихсан а., – 7.10.2015, Өфө), йырсы (меццо‑сопрано). РСФСР‑ҙың халыҡ (1957) һәм атҡ. (1955), БАССР‑ҙың халыҡ (1951) һәм атҡ. (1949) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1946). 1938 й....
СӘЛЕЙ ҠОТОМАҠОВ
СӘЛЕЙ ҠОТОМАҠОВ, С ә л и Ҡ о т л о м ә м ә т о в, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773–75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Уҫы даруғаһы башҡорто. 1774 й. июнендә С.Ҡ. отряды Башҡортостандың төньяғында һуғыша. Артабанғы яҙмышы билдәһеҙ.
С.У.Таймаҫов
Тәрж. М.Х.Хужин
СӘЛӘХ, Йылайыр р‑нындағы ауыл
СӘЛӘХ, Йылайыр р‑нындағы ауыл, Ҡәнзәфәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 18 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 100 км алыҫлыҡта Бараҡалтиле й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 177 кеше; 1959 — 161; 1989 — 142; 2002 — 168; 2010 — 161 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...
СӘЛӘМӘТ ЙӘШӘҮ РӘҮЕШЕ
СӘЛӘМӘТ ЙӘШӘҮ РӘҮЕШЕ, һаулыҡты һаҡлауға, нығытыуға һәм тергеҙеүгә, эшкә һәләтлектең юғары кимәлен булдырыуға һәм оҙаҡ әүҙем йәшәүгә булышлыҡ итә. С.й.р. төп элементтары: уңайлы хәрәкәт режимы, иммунитетты күнектереү һәм сынығыу, яҡшы туҡланыу һәм рациональ йәшәү режимы, психофизиологик көйләнеш, психосексуаль...
СӘЛӘМ Ғәлимов
СӘЛӘМ Ғәлимов (ысын исеме Ғәлимов Сәләм Ғәлим улы; 18.1.1911, Пермь губ. Екатеринбург өйәҙе Тәгеш а., хәҙ. Силәбе өлк. Сосновка р‑ны Оло Тәгеш а., — 19.7.1939, Ленинград), шағир. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлаған (1937). 1928 й. алып Арғаяш кантоны мәктәптәрендә уҡыта, 1930—33 йй. “Башҡурдистан”...
СӘКСӘК
СӘКСӘК, башҡорт аш‑һыуының традицион аҙығы. Йомортҡаға баҫылған йомшаҡҡамырҙан әҙерләнә. Ҡамыр киҫәктәрен мул итеп иретелгән майҙа йәки эс майында (туң май) бешереп алалар, бал йәки шәкәр иретмәһе м‑н бутайҙар һәм матурлап өйәләр. Байрам С. ҡайһы берҙә еләк ҡағы м‑н биҙәйҙәр. Бишек туйы, исем ҡушыу,...
СӘКМӘН
СӘКМӘН, башҡорттарҙың оҙон салғыйлы һәм еңле традицион өҫ кейеме (ҡара: Башҡорт кейеме). Ирҙәр (тура) һәм ҡатын‑ҡыҙ (билле, аҫҡа табан киңәйеп киткән) С. булған. Өйҙә туҡылған аҡ йәки һоро (башлыса ирҙәрҙеке) буҫтауҙан, ҡыҙыл йәки йәшел фабрика буҫтауынан (ҡара: Тула баҫыу) теккәндәр, ҡыш кейә торғандарына...
СӘКӘНТАМАҠ, Шаран р‑нындағы ауыл
СӘКӘНТАМАҠ, Шаран р‑нындағы ауыл, Түб. Зәйет а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 33 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 33 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 216 кеше; 1920 – 239; 1939 – 350; 1959 – 317; 1989 – 187; 2002 – 142; 2010 – 78 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002).
Ауылға Ҡазан даруғаһы...
СӘЙФУЛЛИНА Эльвира Иҙрис ҡыҙы
СӘЙФУЛЛИНА Эльвира Иҙрис ҡыҙы (6.2.1959, Ишембай ҡ.), невролог, рентгенолог. Мед. ф. д‑ры (2008). БР‑ҙың атҡ. табибы (2007), БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2007). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1982) Республика клиник дауаханаһында эшләй, 1983 й. алып 21‑се дауаханала, 1993 й. — ашығыс мед. ярҙамы дауаханаһында:...
СӘЙФУЛЛИНА Рәйсә Ғариф ҡыҙы
СӘЙФУЛЛИНА Рәйсә Ғариф ҡыҙы [6.12.1931, БАССР‑ҙың Бүздәк р‑ны Таҡсура а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) – 11.10.2013, Өфө], актриса. БАССР‑ҙың халыҡ (1986) һәм атҡ. (1968) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1953). Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1952; Х.Бохарский курсы) 1968 й. тиклем...
СӘЙФУЛЛИН Таһир Сергей улы
СӘЙФУЛЛИН Таһир Сергей улы (6.5.1932, Волгоград өлк. Фролово а. – 25.7.2007, Өфө), хор дирижёры, педагог. БР‑ҙың халыҡ артисы (1995), РСФСР‑ҙың (1978) һәм БАССР‑ҙың (1973) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Һарытау консерваторияһын тамамлаған (1963; Е.Сидорова класы). 1962 й. алып Һарытау ҡ. Профсоюздар мәҙәниәт...
СӘЙФУЛЛИН Риф Ғәли улы
СӘЙФУЛЛИН Риф Ғәли улы (4.10. 1949, БАССР‑ҙың Архангел р‑ны Муллаҡай а.), актёр. БАССР‑ҙың халыҡ (1988) һәм атҡ. (1979) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1977). ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1973; Ғ.Ғ.Ғиләжев, Ф.Ҡ.Ҡасимова курсы) Сибай драма театры актёры. С. ижад иткән образдар үҙенсәлекле трактовкалау,...
СӘЙФУЛЛИН Ринат Нәзир улы
СӘЙФУЛЛИН Ринат Нәзир улы (25.3.1974, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2010). БДАУ‑ҙы тамамлаған (1996), 2000 й. алып шунда уҡ эшләй (2012 й. башлап металл технологиялары һәм машиналарҙы ремонтлау каф. мөдире), бер үк ваҡытта 2011 й. алып Бөтә Рәсәй машина‑трактор паркын ремонтлау һәм эксплуатациялау...
СӘЙФУЛЛИН Нур Рәшит улы
СӘЙФУЛЛИН Нур Рәшит улы (1.1.1948, БАССР‑ҙың Туймазы р‑ны Йүкәле Шишмә а. – 1.11.2007, Өфө), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1999). БР‑ҙың атҡ. химигы (1998), РФ‑тың почётлы нефтехимигы (1996). Куйбышев политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (1971) “Оргнефтезаводы” пр‑тиеһында (Мәскәү), 1985 й. башлап...
