Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ДӘҮЛӘТОВ Әбдрәүеф Ғәни улы

ДӘҮЛӘТОВ Әбдрәүеф (Ғәбдрәүеф) Ғәни улы [27.3.1916, Ырымбур губернаһы Верхнеурал өйәҙе Хәлил а. (БР‑ҙың Әбйәлил районы) — 27.10.1943, Белорус ССР‑ы Нивки а. янында, Асаревичи а. эргәһендә ерләнгән], кавалерист, гвардия лейтенанты (1943). Советтар Союзы Геройы (1944). 1939 й. Көнбайыш Украинала хәрби...

ДӘҮЛӘТҠОЛОВА Әнүзә Шәрифулла ҡыҙы

ДӘҮЛӘТҠОЛОВА Әнүзә Шәрифулла ҡыҙы (18.9.1935, БАССР‑ҙың Благовар р‑ны Иҫке Һынны а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1976). СССР‑ҙың элемтә мастеры (1969), БАССР‑ҙың атҡ. элемтәсеһе (1974). 1955—90 йй. Өфө почтамтында почтальон булып эшләй (1964 й. алып бригадир). 1971—75 йй. 8,5 мең һумлыҡ почта продукцияһы һата....

ДӘҮЛӘТҠОЛОВ Әхмәт Хажмөхәмәт улы

ДӘҮЛӘТҠОЛОВ Әхмәт Хажмөхәмәт улы (17.7.1944, БАССР‑ҙың Архангел районы Муллаҡай а.), философ. Философия фәндәре докторы (1999), профессор (2001). БР‑ҙың атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (2004), РФ-тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2012). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1970) Архангел...

ДӘҮЛӘТҠОЛ, Мәләүез р‑нындағы ауыл

ДӘҮЛӘТҠОЛ, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Корнеевка а/с ҡарай. Район  үҙәгенән Т.‑Көнб. 35 км һәм Ергән т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 20 км алыҫлыҡта Һуҡайлы й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 516 кеше; 1920 — 423; 1939 — 329; 1959 — 274; 1989 — 100; 2002 — 144; 2010 — 145 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...

ДӘҮЛӘТКИРӘЕВ Айтуған Әхмәт улы

ДӘҮЛӘТКИРӘЕВ Айтуған Әхмәт улы (14.11.1972, БАССР-ҙың Әбйәлил р‑ны Амангилде а.), бейеүсе. БР‑ҙың халыҡ (2014), атҡ. (2004) артисы. Өфө хореография уч‑щеһын (1991), Мәскәү дәүләт мәҙәниәт һәм сәнғәт ун‑тын (2000) тамамлаған. 1991—92 йй. Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбленең балет артисы....

ДӘҮЛӘТКИЛДЕЕВ Ҡасим Сәлиғәскәр улы

ДӘҮЛӘТКИЛДЕЕВ Ҡасим Сәлиғәскәр улы [11.4.1887, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Күгел а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 19.1.1947, Өфө], рәссам. Рәссамдар союзы ағзаһы (1937). А.Л.Штиглицтың Үҙәк техник рәсем уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1914) “Өсмөйөш” резина мануфактураһы эргәһендәге фабрика мәктәбе (икеһе лә —...

ДӘҮЛӘТКИЛДЕЕВ Ҡ. ИСЕМЕНДӘГЕ ҺЫНЛЫ СӘНҒӘТ ГИМНАЗИЯ- ИНТЕРНАТЫ

ДӘҮЛӘТКИЛДЕЕВ Ҡ. ИСЕМЕНДӘГЕ ҺЫНЛЫ СӘНҒӘТ ГИМНАЗИЯ-ИНТЕРНАТЫ, һынлы сәнғәт фәндәрен төплө өйрәнеү б‑са дөйөм белем биреү учреждениеһы. Өфөлә урынлашҡан. 1961 й. 4‑се тулы булмаған урта мәктәп-интернат булараҡ асыла, 1965 й. алып Респ. урта һынлы сәнғәт мәктәп-интернаты, 1994 й. — Ҡ.Дәүләткилдеев ис....

ДӘҮЛӘТЙӘРОВ Муллайән Хәбибйәр улы

ДӘҮЛӘТЙӘРОВ Муллайән Хәбибйәр улы (2.11.1957, БАССР‑ҙың Борай р‑ны Ишмәмәт а. — 7.7.2015, Неаполь ҡ., Италия; тыуған яғында ерләнгән), рәссам. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2010). Рәссамдар союзыағзаһы (1995). 2‑се Өфө пед. уч‑щеһын (1982), БДПУ‑ны (2000) тамамлаған. 1997 й. алып  2‑се Өфө пед. колледжында,...

ДӘҮЛӘТБИРҘИНА Тәнзилә Сәлих ҡыҙы

ДӘҮЛӘТБИРҘИНА Тәнзилә Сәлих ҡыҙы [3.8.1964, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Тимер а. (БР‑ҙың Бөрйән р‑ны)], шағирә, драматург. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2014). Яҙыусылар союзы (1992), Журналистар союзы (2006) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1986) Респ. халыҡ ижады һәм мәҙәни-ағартыу эше ғилми-методик үҙәгендә,...

ДӘҮЛӘТБИРҘИН Исхаҡ Ғүмәр улы

ДӘҮЛӘТБИРҘИН Исхаҡ Ғүмәр улы [20.12.1925, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Байғусҡар а. (БР‑ҙың Хәйбулла р‑ны) — 4.11.2011, шунда уҡ], хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1982), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1971). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. КПСС‑тың Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге Өфө юғары...

ДӘҮЛӘТБАЕВТАР

ДӘҮЛӘТБАЕВТАР, башҡорт ихтилалында (1662 — 64) ҡатнашыусылар, бер туғандар. Нуғай даруғаһы Ҡыпсаҡ улусы башҡорттарынан. Тархандар. Ишмөхәмәт Д., Ишембәт Д., 1662 й. көҙөндә Минзәләлә Ҡазан воеводаһы кенәз Ф.Ф.Волконскийҙың ихтилалды баҫтырыуға йүнәлтелгән ғәскәренә ҡушыла. 1663 й. яҙында баш күтәреүселәр...

ДӘҮЛӘТБАЕВА Рәйсә Ғөбәйҙулла ҡыҙы

ДӘҮЛӘТБАЕВА Рәйсә Ғөбәйҙулла ҡыҙы (22.11.1939, БАССР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Яҡшембәт а.), педагог-методист. Пед. ф. д‑ры (2011). РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1984). БДУ‑ны тамамлаған (1975). 1962 й. алып Күмертау ҡ. 10‑сы урта мәктәбе, 1965 й. — Баймаҡ р‑ны урта мәктәптәре, Сибай ҡ. 9‑сы урта мәктәбе...

ДӘҮЛӘТБАЕВ Фәтих Ислам улы

ДӘҮЛӘТБАЕВ Фәтих Ислам улы [27.3.1950, БАССР‑ҙың Покровский районы Ғүмәр а. (БР‑ҙың Благовещен районы) — 7.4.2020, Өфө ҡ., Благовещен районы Илек а. ерләнгән], ҡурсаҡ театры актёры. РФ‑тың атҡаҙанған (2010), БАССР‑ҙың халыҡ (1989) һәм атҡаҙанған (1978) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1980)....

ДӘҮЛӘТБАЕВ Усман Йосоп улы

ДӘҮЛӘТБАЕВ Усман Йосоп улы [14.6.1926, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Баҡый а. (БР‑ҙың Белорет районы) — 11.8.2010, БР‑ҙың Хәйбулла районы Бүребай а.], быраулаусы. 1949 й. алып “Уралцветметразведка” тресының Баймаҡ геологик разведка партияһында (1954 й. башлап өлкән быраулау мастеры); 1958—88 йй. — “Башкиргеология”...

ДӘҮЛӘТБАЕВ Тәлғәт Шаһимәрҙән улы

ДӘҮЛӘТБАЕВ Тәлғәт Шаһимәрҙән улы (13.7.1925, БАССР-ҙың Йылайыр кантоны Хәйбулла а., хәҙер БР-ҙың Хәйбулла районы Аҡъяр а. — 2017, Мәскәү ҡ.), совет партия-дәүләт эшмәкәре. Техник фәндәр кандидаты (1955). Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. ӨНИ‑не тамамлаған (1952). 1955 й. алып СССР ФА Башҡортостан филиалының...

ДӘҮЛӘТБАЕВ Мирас Ибраһим улы

ДӘҮЛӘТБАЕВ Мирас Ибраһим улы (20.1.1949, БАССР-ҙың Благовар р-ны Иҫке Һынны а.), рәссам. Портрет, пейзаж, натюрморт жанрҙарында үҙенсәлекле эшләгән рәссам. Д. эштәре стилистик төрлөлөк м-н айырыла, уларҙа экспрессионизм өҫтөнлөк ала. Төҫ, һыҙыҡ м-н импровизациялап, полотноларының композицияһын, пластикаһын...

ДӘҮЛӘТ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл

ДӘҮЛӘТ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Дәүләт а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнс. 12 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.-Көнб. табан 35 км алыҫлыҡта Сыбаркүл буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 154 кеше; 1920 — 378; 1939 — 382; 1959 — 350; 1989 — 795; 2002 — 819; 2010 — 941 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

ДӘҮЛӘТ, Асҡын р-нындағы ауыл

ДӘҮЛӘТ, Асҡын р-нындағы ауыл, Петропавловка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 14 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.-Көнс. табан 121 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 223 кеше; 1939 — 278; 1959 — 279; 1989 — 129; 2002 — 121; 2010 — 129 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ пункты...

ДӘҮЛӘТ ХЕҘМӘТЕ ҺӘМ ИДАРА ИТЕҮ АКАДЕМИЯҺЫ

ДӘҮЛӘТ ХЕҘМӘТЕ ҺӘМ ИДАРА ИТЕҮ АКАДЕМИЯҺЫ, 1991 й. Өфөлә Башҡ‑н коммерция акад. булараҡ асыла, 1992 й. алып Башҡ‑н идара итеү акад., 1994 й. — БР Президенты ҡарамағындағы Дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү академияһы, 2015 й. — Башҡортостан Республикаһы Башлығы ҡарамағындағы Дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү...

ДӘҮЛӘТ ХЕҘМӘТЕ

ДӘҮЛӘТ ХЕҘМӘТЕ, РФ‑тың һәм уның субъекттарының, РФ һәм уның субъекттары дәүләт органдарының, РФ Конституцияһы, РФ субъекттары конституциялары, федераль закондар, РФ субъекттары закондары м‑н федераль дәүләт органдары һәм РФ субъекттары дәүләт органдарының вәкәләттәрен туранан-тура башҡарыу өсөн булдырылған...