Список материалов
ПАРАДИГМА
ПАРАДИГМА (гр. parádeigma — миҫал, өлгө), бер‑береһенә ҡапма‑ҡаршы ҡуйылған һәм ш. уҡ ваҡытта дөйөм билдәләре йәки ассоциатив мөнәсәбәттәренең барлығы б‑са берләшкән...
ПАРАЗИТАР АУЫРЫУҘАР
ПАРАЗИТАР АУЫРЫУҘАР, кешенең, хайуандарҙың һәм үҫемлектәрҙең паразиттар тыуҙырған ауырыуҙар төркөмө.
Кешенең П.а. Медицинала П.а. иң ябайҙар (протозойлылар йәки протозооздар),...
ПАРАЗИТОЛОГИЯ
ПАРАЗИТОЛОГИЯ (паразиттар һәм ...логия), паразиттарҙы, уларҙың хужалары һәм тирә‑яҡ мөхит м‑н үҙ‑ара мөнәсәбәтен, ш. уҡ паразитар ауырыуҙарҙы һәм улар м‑н көрәш сараларын...
ПАРАЗИТТАР
ПАРАЗИТТАР (гр. parásitos — әрәмтамаҡ), икенсе төрҙәр иҫәбенә йәшәгән организмдар. П. облигат, йәки мотлаҡ (вирустар, переноспоралылар, таҫма ҡорттар, тут бәшмәктәре һ.б.),...
ПАРАЛИМПИЯ УЙЫНДАРЫ
ПАРАЛИМПИЯ УЙЫНДАРЫ, терәк‑хәрәкәт аппараты зарарланған һәм күреү һәләтен юғалтҡан инвалидтар өсөн бөтә донъя спорт ярыштары. Олимпия уйындарынан һуң ш. уҡ спорт...
ПАРАМЕТРҘАРҘЫ БАҺАЛАУ
ПАРАМЕТРҘАРҘЫ БАҺАЛАУ, билдәһеҙ параметрҙы үлсәү хаталарының ихтимал бүленеше т‑дағы фараздар моделен файҙаланып, һайланманың ҡиммәттәре б‑са яҡынса билдәләү....
ПАРАМОНОВ Константин Ефимович
ПАРАМОНОВ Константин Ефимо‑ вич [3.6.1908, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Милисоновка а. (БР‑ҙың Бишбүләк р‑ны) — 26.11.1943, Украина ССР‑ының Разумовка а.], лейтенант. Советтар Союзы...
ПАРАПРОКТИТ
ПАРАПРОКТИТ (гр. pará — эргәһендә, ҡырында, тышында һәм prōktós — арт юл), тура эсәк тирәләй күҙәнәкле туҡыманың шешеүе. Процестың активлығына ҡарап киҫкен, инфильтратив,...
ПАРАФИН
ПАРАФИН (нем. Paraffin), нефть продукты, башлыса мол. м. 300— 400 булған нормаль төҙөлөшлө туйынған C18—C35углеводородтар ҡатышмаһы. П. составында ш. уҡ изопарафин, нафтен‑ароматик,...
ПАРАФИНҺЫҘЛАШТЫРЫУ
ПАРАФИНҺЫҘЛАШТЫРЫУ, ҡатыу т‑раһы түбән булған нефть продукттарын алыу өсөн туйынған алифатик углеводородтарҙы (углерод атомы һаны 10 йәки унан күберәк) нефть фракцияларынан...
ПАРАШЮТ СПОРТЫ
ПАРАШЮТ СПОРТЫ, авиация спорты төрө, осоу аппараттарынан (самолёт, аэростат һ.б.) яңғыҙ һәм төркөмдә парашют м‑н һикереү. П.с. парашют классикаһы, пара‑ски, парашют‑атлетик...
ПАРАЩЕНКО Владимир Михайлович
ПАРАЩЕНКО Владимир Михайлович (16.10.1936, Невель ҡ. — 23.9.2021, Өфө ҡ.), хужалыҡ эшмәкәре. Техник фәндәр кандидаты (1989). БР‑ҙың атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе (1994). ӨАИ‑ны тамамлаған...
ПАРИКМАХЕРСКИЙ
ПАРИКМАХЕРСКИЙ, б ө ҙ р ә х а н а, сәсте (сәс алыу, йыуыу, буяу, бөҙрәләтеү), тырнаҡты (маникюр, педикюр), бит һәм тән тиреһен ҡарау б‑са хеҙмәттәр күрһәткән, сәстән изделиелар...
ПАРКТАР ҺӘМ БАҠСАЛАР
ПАРКТАР ҺӘМ БАҠСАЛАР, махсус ултыртылған йәки тәбиғи йәшеллектәре, аллеялары, күлдәре, махсус ҡоролмалары булған, саф һауала йөрөү, ял итеү, уйындар һ.б. өсөн тәғәйенләнгән...
ПАРЛАМЕНТ ТАРИХЫ МУЗЕЙЫ
ПАРЛАМЕНТ ТАРИХЫ МУЗЕЙЫ. Өфөлә урынлашҡан. 2002 й. БР парламенты тарихы музейы булараҡ ойошторола. Музей фондында 2 меңгә яҡын һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. С.П. Балахонцев, Ш.Ә.Ҡолбәков,...
ПАРОДИЯ
ПАРОДИЯ ә ҙ ә б и ә т т ә, әҫәрҙән йәки авторҙан көлөү маҡсаты м‑н уны юмористик йәки сатирик юҫыҡта әйләндереү. П. танылырға тейеш. Художестволы ижадтың етешһеҙлектәренән...
ПАРОДОНТИТ
ПАРОДОНТИТ (гр. pará — эргәһендә, янында, тышында һәм odús, odóntos — теш), теш тамырын уратып алған тоташтырғыс туҡыманың һәм яңаҡтың альвеоляр үҫентеһе һөйәк туҡымаһының...
ПАРОНИМДАР
ПАРОНИМДАР (гр. paraЈ – эргәһендә, янында, тыш һәм оЈnyma — исем), морфема структураһы һәм яңғырашы б‑са яҡын, әммә мәғәнәләре б‑са айырылған бер тамырлы һүҙҙәр. Башҡорт...
ПАРОТИТ
ПАРОТИТ (гр. paraј — эргәһендә, янында, тышында һәм uјs — ҡолаҡ), эпидемик паротит, ҡабаҡҡолаҡ, киҫкен инфекцион ауырыу. Paramyxoviridae ғаиләһенә ҡараған РНК‑лы вирус тыуҙыра....
ПАРСА
ПАРСА (фарсы — өҙөк, өлөш), миниатюра, ҙур булмаған художестволы деталгә нигеҙләнеп төҙөлгән һәм композицион, тематик бөтөнлөк м‑н характерланған, күләме б‑са ҙур...
