Список материалов
КУЧКИН Андрей Павлович
КУЧКИН Андрей Павлович (25.11.1888, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Белорет а., хәҙ. Белорет ҡ., — 30.3.1973, Мәскәү), тарихсы, революция хәрәкәте эшмәкәре. Тарих ф. д‑ры һәм проф. (1951). 1912 й. алып РСДРП ағзаһы. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Ҡыҙыл профессура тарих- партия ин‑тын (Мәскәү, 1934)...
КУЧИН Александр Васильевич
КУЧИН Александр Васильевич (31.5.1949, Баҡы), химик. РФА‑ның мөхбир ағзаһы (2000), химия ф. д‑ры (1989), проф. (1997). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1971) Химия ин‑тында эшләй. 1990 й. алып химия бүлеге мөдире, 1995 й. — РФА Урал бүлексәһе фәнни үҙәгенең Коми химия ин‑ты (Сыктывкар) дир., бер үк ваҡытта...
КУЧЕРОВ Евгений Васильевич
КУЧЕРОВ Евгений Васильевич [10.5.1924, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Дыуан а. (БР‑ҙың Дыуан р‑ны) — 12.7.2005, Өфө], ботаник. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), биол. ф. д‑ры (1974), проф. (1980). РФ‑тың (1991), БАССР‑ҙың (1974) атҡ. фән эшмәкәре. БАХИ‑ны тамамлаған (1946). 1958 й. алып Биол. ин‑тында лаб....
КУТЛИН Николай Георгиевич
КУТЛИН Николай Георгиевич (10.7.1952, БАССР‑ҙың Баҡалы районы Бозор а.), зоотехник, биолог‑зоолог. Биология фәндәре докторы (2001). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2006), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2011). БАХИ‑ны (1978), БДУ‑ны (1985) тамамлаған. 1978 й. алып Баҡалы районында,...
КУТЕПОВ Борис Иванович
КУТЕПОВ Борис Иванович (1.7.1948, Өфө), инженер‑технолог. Химия ф. д‑ры (2002), проф. (2006). БР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (2002). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1971) Нефтехимия производстволары ҒТИ‑нда, 1992 й. алып Нефтехимия һәм катализ ин‑тында (1998 й. башлап лаб. мөдире) эшләй, бер үк ваҡытта...
КУРЧЕЕВТАР
КУРЧЕЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Өфө тармағына нигеҙ һалыусы — Остап К., Полоцк шляхтаһынан (ҡара: Полоцк һәм Смоленск шляхтаһы). Тулала, Мәскәүҙә, 1638 й. алып Өфөлә хеҙмәт итә. Ҡалмыҡтарҙың Өфө өйәҙенә һөжүмен ҡайтарыуҙа, башҡорт ихтилалын (1681—84) баҫтырыуҙа ҡатнаша. Уның улдары: Иван Остапович К.,...
КУРЧАТОВ Игорь Васильевич
КУРЧАТОВ Игорь Васильевич (12.1.1903, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Эҫем а., хәҙ. Эҫем ҡ., — 7.2.1960, Мәскәү), физик. СССР ФА акад. (1943). Соц. Хеҙмәт Геройы (1949, 1951, 1954). Б.В.Курчатовтың ағаһы. 1923 й. Ҡырым ун‑тын тамамлаған (Симферополь ҡ.), 1924 й. алып Баҡы политехник ин‑тында эшләй, 1925 й. —...
КУРЧАТОВ Борис Васильевич
КУРЧАТОВ Борис Васильевич (3.8.1905, Өфө губернаһының шул уҡ исемле өйәҙе Эҫем а., хәҙер Эҫем ҡ., — 13.4.1972, Мәскәү ҡ.), радиохимик. Химия фәндәре докторы (1962), профессор (1970). И.В.Курчатовтың ҡустыһы. Ҡазан университетын тамамлаған (1927). 1928 й. алып Ленинград физик‑техник институтында эшләй...
КУРУМДАР
КУРУМДАР, тау битләүҙәрендәге һәм яҫы түбәләрҙәге ҙур майҙанлы тау тоҡомдары тупланмаһы. К. интенсив физик ашалыу арҡаһында барлыҡҡа килә, яланғас бүлкәт (ҡара: Ландшафтарҙың бейеклек бүлкәтлеге) рельефында осрай. Яҫы түбәләрҙәге плащ рәүешендәге К. — таш диңгеҙҙәре, битләүҙәрҙән тартылыу көсө тәьҫирендә...
КУРОЧКИН, Черниковка эшселәр ҡасабаһы эсендә ауыл
КУРОЧКИН, ауыл, 1932 й. алып Черниковка эшселәр ҡасабаһы эсендә (ҡара: Черниковск).
Ауылға 1796 й. Өфө өйәҙендә отставкалағы капитан М.С.Шестаков нигеҙ һала. 19 б. уртаһында коллегия асессоры П.И.Куроч- кинға ҡарай. Шулай уҡ Шестаков, Михайловка исемдәре м‑н билдәле булған. 1865 й. 30 йортта 194 кеше...
КУРОРТОЛОГИЯ
КУРОРТОЛОГИЯ (нем. Kurort — дауаланыу урыны һәм …логия), тәбиғи дауалау факторҙарын һәм уларҙы дауалау‑иҫкәртеү маҡсаты м‑н, ш. иҫ. шифахана‑курорт учреждениелары шарттарында, ҡулланыуҙы өйрәнеүсе медицина бүлеге. К. бальнеотерапияны, климат‑, пелоидотерапияны (шифалы ләм ҡулланыу), шифаханалар ойоштороу...
КУРОРТ АУЫЛЫ, Ғафури р‑нында
КУРОРТ АУЫЛЫ, Ғафури р‑нында, Красноусол а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 6 км һәм Аҡкүл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 40 км алыҫлыҡта Тоҙйылға буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 119 кеше; 1989 — 993; 2002 — 907; 2010 — 598 кеше. Башҡорттар, урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ...
КУРОВСКИЙҘАР
КУРОВСКИЙҘАР, дворяндар нәҫеле. Өфө тармағына нигеҙ һалыусы — Никифор Афанасьевич К., баяр балаларынан. 1654 й. түләүле хәрби хеҙмәткә (поместье һәм аҡсалата эш хаҡына) алына. Семён Афанасьевич К., баяр балаларынан. 1687 й. һәм 1689 й. Ҡырым походтарында ҡатнаша. 1654 й. 350 сирек ер поместье оклады...
КУРНАЕВ Сергей Фёдорович
КУРНАЕВ Сергей Фёдорович (15.9.1909, Мәскәү губернаһы Павловский Посад а. — 22.7.1992, Мәскәү ҡ.), геоботаник, урмансы. Биология фәндәре кандидаты (1980). МДУ‑ны тамамлаған (1931). 1935—44 йй. Башҡортостан тупраҡ‑ботаника бюроһында (Өфө ҡ.), БАХИ‑ла эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге Урта Волга, Рәсәйҙең Европа...
КУРЛОВ Алексей Борисович
КУРЛОВ Алексей Борисович (13.1.1958, Өфө ҡ. — 23.6.2021, шунда уҡ), философ, социолог. Социология фәндәре докторы (1994), профессор (1996). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1980) ӨАПБ инженер-конструкторы. 1982 й. алып (өҙөклөк менән) ӨДАТУ‑ла эшләй (1984—87 йй. социология лабораторияһы мөдире). 2001—06 йй....
КУРИС Иван Онуфриевич
КУРИС Иван Онуфриевич (1751—18.4.1836, Херсон губ. Курисово-Покровское а.), дәүләт эшмәкәре. Действительный статский советник (1797, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1799), ген. майор. 1787—91 йй. рус-төрөк һуғышында, 1794 й. поляк ихтилалын баҫтырыуҙа ҡатнашыусы. 1773—97 йй. һәм 1820 йй. рус армияһында. Адъютант,...
КУРИЛЕНКО Геннадий Владимирович
КУРИЛЕНКО Геннадий Владимирович (8.5.1943, Өфө — 16.2.2013, шунда уҡ), спортсы. Мотоспорт б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1966). Төҙөлөш тресы ¹3 спорт мотоклубы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры А.М.Әхмәҙиев). Шәхси ярыштарҙа СССР чемп. (1970), СССР чемпионаттарының көмөш призёры (1965, 1968 йй.),...
КУРИЛ СӘЙЕ
КУРИЛ СӘЙЕ, дазифора (Pentaphylloides), роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 15 төрө билдәле, Төньяҡ ярымшарҙың уртаса бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда ҡыуаҡлы К.с. үҫә. Көрән‑һоро ҡайырылы төҙ йәки йәйенке ныҡ тармаҡлы ҡыуаҡ, бейеклеге 20‑150 см. Япрағы ҡанат һымаҡ, аҫ яҡтан төклө, 5 (һирәгерәк...
КУРАЧЁВ Дмитрий Геннадьевич
КУРАЧЁВ Дмитрий Геннадьевич (8.7.1968, Семипалатинск ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2006), профессор (2006). Брянск педагогия институтын (1992), В.И.Ленин исемендәге Мәскәү педагогия университетын (1994) тамамлаған. 1997 й. алып Бөрө социаль‑педагогия академияһында (2006 й. башлап үҫеш психологияһы...
КУПРИЯНОВ Иван Дмитриевич
КУПРИЯНОВ Иван Дмитриевич (15.9.1910, Сембер губ. Тимбай а. — 20.3.1962, Октябрьский ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1947). 1931 й. алып Ҡыҙыл нефть разведкаһы (Пермь өлк.) быраулаусыһы, 1933 й. — “Ишимбайнефть” тресы быраулаусыһы, быраулау мастеры, 1943—62 йй. “Туймазанефть”...
